ارزیابی و پهنه‎بندی خطر زمین‎لغزش در شهر رودبار با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه

یکی از موضوعات محوری در ژئومورفولوژی کاربردی، شناسایی پدیده‎های مخاطره آمیز و علل شکل گیری آنهاست. درکل بر اثر رفتارهای نادرست انسانی در کاربری های اراضی و تنگناهای محیطی، فرایندهای ژئومورفیک تبدیل به عوامل مخاطره زا می شود. با توجه به وقوع زلزلۀ سال 1369رودبار و ناپایدارشدن دامنه های مشرف بر محیط شهری رودبار و نیز کاربری های اراضی نامتجانس، وقوع زمین لغزش در محیط شهری این منطقه عاملی مخاطره آمیز است. این مقاله تلاش دارد به ارزیابی و پهنه بندی حساسیت خطر زمین لغزش در شهر رودبار بپردازد. برای این امر با استفاده از فرایند تحلیل شبکه و تعیین معیارهای پیشنهادی مبتنی بر بازدیدهای میدانی و مطالعات کتابخانه ای در وقوع خطر زمین لغزش شهری، این معیارها در دو خوشۀ اصلی مخاطرات طبیعی و زیست محیطی، شامل میزان شیب، جهت شیب، کاربری اراضی، بارش سالانه، فاصله از گسل، مراکز مسکونی و آبراهه و حساسیت لیتولوژی طبقه‎بندی شد. در مرحلۀ بعد با تهیۀ لایه های اطلاعاتی از عناصر مزبور و ارزش گذاری آنها، این لایه ها در محیط arc gis مورد تحلیل قرار گرفت و نقشه‎ی نهایی پهنه بندی خطر زمین لغزش در محدودۀ کنترل کنندۀ شهر رودبار با درجات خطر کم (4 درصد)، خطر متوسط ( 71 درصد) و خطر بالا ( 25درصد) تعیین شد که نشان‎دهندۀ درصد بالای فرایندهای مخاطره زا درمحدوده‎ی شهری است. در این فرایند عامل شیب و حساسیت لیتولوژی مهم ترین سهم را بر عهده داشته‎اند. در مجموع این موضوع آثار زمین لغزش شهری را بر روند الگوهای توسعۀ شهر رودبار بیان داشته و مسائلی چون سیمای نامتجانس شهری، مسدود کردن شبکه های ارتباطی و مدفون کردن مناطق مسکونی و... را در بر داشته است.